Zwanenzang
Door: Rien Lambers
Blijf op de hoogte en volg Rien
30 November 2012 | Ethiopië, Bahir Dar
Vrijdag 30 November
Dit wordt waarschijnlijk mijn laatste blog. Morgen vertrekken we in alle vroegte naar Bahar Dar en ben ik mijn dongel kwijt. Mijn opvolger David McFarlane arriveert daar vanavond. Logisch zou zijn dat hij eerst naar Mota komt, we hier overdragen en wij dan vertrekken. Maar er is in BD een transportprobleem en dat wordt opgelost door de ziekenhuisauto van Mota te gebruiken. Niemand hier die er mee zit dat er dan 7 of 8 uur geen gynaecoloog is.
Nu Jannie er is, is het leven een stuk gezelliger en rustiger geworden. Ik hoef deze week geen huishoudelijke taken te verrichten. Maandag zou ik bij de GM of CEO langs om aan te dringen op de aanschaf van een nieuwe manometer voor de OK en hem met Jannie te laten kennis maken. Was-ie in BD voor vergaderingen tot Woensdagochtend volgens zijn secretaresse. Lang vergaderen dat zit E. in het bloed. Lekker rustig dagje verder, dat tot dinsdagochtend aan het ontbijt doorloopt. Jannie zal met Julie de mooie wandeling naar de waterval maken. Dan de verloskamer: Verwijzing – multigravida met vastgelopen baring, meer dan 1 dag bezig: de pus loopt eruit. Het kind leeft zo waar nog. Gelukkig lukt haar met de nodige moeite vaginaal te laten bevallen. Ik heb opvallend veel hulpkrachten beschikbaar op de VK, heel fijn. Vrijwel aansluitend kan ik door: patiente met gescheurde baarmoeder. Tweede kind, eerste kind doodgeboren in ons ziekenhuis 4 jaar terug. Nu 3 dagen thuis geprobeerd, gisteren laat naar het Health Center in de buurt van haar dorp. Daar verwezen naar ons, maar geen transport, dus dan vandaag maar gekomen. Gisteren nog een goede bloeddruk, vandaag in shock en geen hartactie van het kind meer. We zetten alles in gang voor operatie, infusen, catheter, bloed naar het lab. Ook weer opvallend veel personeel beschikbaar. Ondertussen weer naar de verloskamer geroepen voor een volgend probleem. Als ik daar van terug kom, wil ik wel eens weten wat de lab.resultaten zijn. De enige persoon die ik zie is de nurse-anesthesist. Hij meldt dat het lab. vandaag maar 1 medewerker actief heeft, de anderen zijn “naar een political meeting”. Vanwege de grote problemen de laatste tijd om aan bloed te komen, laat ik via de anesthetic nurse de chauffeur van het ziekenhuis vast vragen paraat te zijn voor overplaatsing van de patiente naar Bahar Dar. Weer naar de VK en na terugkomst helemaal niemand meer bij patient met de gescheurde baarmoeder te vinden. Dan pas hoor ik dat ook alle miwives op 2 , zonder mij maar iets te zeggen , na naar dezelfde vergadering zijn vertrokken als het lab.personeel. Ik bel hen op en vraag of er alsjeblieft 2 willen terugkomen, want er moet iemand met het transport mee naar Bahar Dar. Dat besluit ik ter plekke aan de telefoon, want hier in Mota alles rond krijgen dat lukt met zo’n onderbezetting vandaag nooit. Ik geef opdracht aan de anesthetic nurse het transport verder te regelen en een midwife mee te sturen met 4L vocht voor onderweg. Verwijsbrief geschreven.Weer na de VK, net uitgerekend vandaag vreselijk druk. Terwijl ik daar moeizaam bezig ben, roept iemand opeens met het hoofd om de hoek: de ziekenhuisauto wordt geserviced en is niet beschikbaar. “Neem dan een andere”. ( welke dan weet ik natuurlijk ook niet) Ondertussen is het kind geboren, wordt het gereanimeerd zonder O2 ( apparaat uitgeleend aan de kinderafdeling) en sta ik te proberen een bloeding te controleren. Dan stapt een van de vroedmannen binnen en na enige tijd is er ook O2 voor het kind. Weer een hoofd om de hoek: er is een andere auto gevonden. Ik ga aan het hechten en hoop stiekum dat als ik daar me klaar ben de patiente vertrokken is. Dat valt natuurlijk tegen. De machtiging voor transport moet getekend worden door de CEO. Die is er niet en zijn vervanger? Ook op de meeting! “Maar hij is al onderweg”. Ik ga naar huis,kan nu niets meer doen. Telefoon: “De patiente kan het transport niet betalen, komt 400 Birr tekort”. Als dat probleem is opgelost ( wit noodfondsje), vertrekt ze eindelijk meer dan 3,5 uur na binnenkomst. Ze haalt Bahar Dar levend. ’s Middags loop ik weer tegen een patiente met een mola-zwangerschap ( zwangerschapsweefsel dat kwaadaardig zu kunnen worden) aan. Ze heeft de vorige dag erg gebloed en dat is te zien. Met haar erge bloedarmoede is elk medisch handelen, maar ook niets doen riskant. Haar overplaatsen naar Bahar Dar, waar wel bloed is, gaat niet, de auto is nog lang niet terug. Ik geef haar medicamenteus iets in de hoop dat het weefsel daardoor vanzelf afkomt zonder veel bloedverlies. Ze heeft geluk, dat gebeurt gelukkig. Woensdag, al weer een verhaal over bloed. Uit de hand lopende miskraam ( misschien weer een mola?) en weer geen bloed. Hb in de buurt van 3.0 mmol/L en nauwelijks meer een bloeddruk te meten. Geen narcose zonder eerst wat meer bloed. Patiente levert 2 donoren , een buurman en een zus. Liever 3 zegt de anesthetic nurse. En zo ligt Jannie binnen 5 dagen na aankomst op tafel te doneren. Zekerheid voor alles, Julie levert zak 4. Het lijkt in de OK geen mola en het loopt goed af ( vandaag Hb 4,6 mmol/L na 4 zakken). ’s Avonds laat nog een keizersnede voor een in een Health Centre vastgelopen baring. Eerste kind ,blijkt 3,9 kg ( vrouw 1,50), hoe wordt er eigenlijk in een HC geselecteerd ? ,komt er slecht uit en overlijdt later. Ik ben gaar van de drukte, maar donderdag is het niet beter. ’s Middags 2x een SC ( aangezichtsligging, groot kind 3,85 kg ) en weer een vastgelopen baring van buiten. Voor het uitvoeren van de laboratoriumbepalingen van de tweede vinden we de deur van het laboratorium al 20 minuten voor sluitingstijd op slot. Laborant naar huis. Wachten op de laborant van dienst doen we maar niet, stel dat die besluit 20 minuten later te komen vandaag. We gaan geheel blind van start ( HIV-status? o.a.). Kind komt er gelukkig goed uit. Nog even een koffieceremonietje tgv het naderende afscheid van Julie en mij en dan iedereen die wil en kan uitgenodigd in de Wubbit. De opkomst valt tegen, veel vroedmannen/-vrouwen moeten morgen in Bahar Dar een examen doen. Bij slagen salarisopslag van 200 Birr/per maand. We zijn laat in de Wubbit, de keuken heeft alleen nog eisandwich en er is nauwelijks meer injera te krijgen. Al weer telefoon: “een gescheurde baarmoeder”. Haastig naar het ziekenhuis. Eindeloze discussie: wel of niet naar Bahar Dar? Bloeddruk is nog redelijk, er is 1 donor. De uitkomst is simpel: er is geen transport, auto wordt geserviced en de andere chauffeur reageert niet op telefoon. Het wordt de moeilijkste OK die ik hier doe. Bloedverlies valt erg mee totdat het kind eruit is. Een grote tijdelijke lus om de baarmoederhals gelegd doet wonderen. Aan herstel valt niet denken zo groot is de schade: ik moet de baarmoeder verwijderen. Geschat bloedverlies 2 – 2,5 L, 1 zakje terug gekregen. Alles gaat gelukkig goed, wat mij betreft een grande finale van mijn verblijf hier. Vandaag in alle rust naar ons vertrek van morgenochtend kunnen leven. Een heel gezellig ( “ Dr. Rien, I give you permission to have a second beer , you must drink“ , geeft ook goed aan waarom hij zich niet verplicht voelde mij te informeren over de absentie van de vroedvrouwen ) afscheid met de CEO, waar anders dan in de Wubbit. Hopelijk een rustige laatste nacht. We zien jullie over 14 dagen weer terug in Nederland.
Dit wordt waarschijnlijk mijn laatste blog. Morgen vertrekken we in alle vroegte naar Bahar Dar en ben ik mijn dongel kwijt. Mijn opvolger David McFarlane arriveert daar vanavond. Logisch zou zijn dat hij eerst naar Mota komt, we hier overdragen en wij dan vertrekken. Maar er is in BD een transportprobleem en dat wordt opgelost door de ziekenhuisauto van Mota te gebruiken. Niemand hier die er mee zit dat er dan 7 of 8 uur geen gynaecoloog is.
Nu Jannie er is, is het leven een stuk gezelliger en rustiger geworden. Ik hoef deze week geen huishoudelijke taken te verrichten. Maandag zou ik bij de GM of CEO langs om aan te dringen op de aanschaf van een nieuwe manometer voor de OK en hem met Jannie te laten kennis maken. Was-ie in BD voor vergaderingen tot Woensdagochtend volgens zijn secretaresse. Lang vergaderen dat zit E. in het bloed. Lekker rustig dagje verder, dat tot dinsdagochtend aan het ontbijt doorloopt. Jannie zal met Julie de mooie wandeling naar de waterval maken. Dan de verloskamer: Verwijzing – multigravida met vastgelopen baring, meer dan 1 dag bezig: de pus loopt eruit. Het kind leeft zo waar nog. Gelukkig lukt haar met de nodige moeite vaginaal te laten bevallen. Ik heb opvallend veel hulpkrachten beschikbaar op de VK, heel fijn. Vrijwel aansluitend kan ik door: patiente met gescheurde baarmoeder. Tweede kind, eerste kind doodgeboren in ons ziekenhuis 4 jaar terug. Nu 3 dagen thuis geprobeerd, gisteren laat naar het Health Center in de buurt van haar dorp. Daar verwezen naar ons, maar geen transport, dus dan vandaag maar gekomen. Gisteren nog een goede bloeddruk, vandaag in shock en geen hartactie van het kind meer. We zetten alles in gang voor operatie, infusen, catheter, bloed naar het lab. Ook weer opvallend veel personeel beschikbaar. Ondertussen weer naar de verloskamer geroepen voor een volgend probleem. Als ik daar van terug kom, wil ik wel eens weten wat de lab.resultaten zijn. De enige persoon die ik zie is de nurse-anesthesist. Hij meldt dat het lab. vandaag maar 1 medewerker actief heeft, de anderen zijn “naar een political meeting”. Vanwege de grote problemen de laatste tijd om aan bloed te komen, laat ik via de anesthetic nurse de chauffeur van het ziekenhuis vast vragen paraat te zijn voor overplaatsing van de patiente naar Bahar Dar. Weer naar de VK en na terugkomst helemaal niemand meer bij patient met de gescheurde baarmoeder te vinden. Dan pas hoor ik dat ook alle miwives op 2 , zonder mij maar iets te zeggen , na naar dezelfde vergadering zijn vertrokken als het lab.personeel. Ik bel hen op en vraag of er alsjeblieft 2 willen terugkomen, want er moet iemand met het transport mee naar Bahar Dar. Dat besluit ik ter plekke aan de telefoon, want hier in Mota alles rond krijgen dat lukt met zo’n onderbezetting vandaag nooit. Ik geef opdracht aan de anesthetic nurse het transport verder te regelen en een midwife mee te sturen met 4L vocht voor onderweg. Verwijsbrief geschreven.Weer na de VK, net uitgerekend vandaag vreselijk druk. Terwijl ik daar moeizaam bezig ben, roept iemand opeens met het hoofd om de hoek: de ziekenhuisauto wordt geserviced en is niet beschikbaar. “Neem dan een andere”. ( welke dan weet ik natuurlijk ook niet) Ondertussen is het kind geboren, wordt het gereanimeerd zonder O2 ( apparaat uitgeleend aan de kinderafdeling) en sta ik te proberen een bloeding te controleren. Dan stapt een van de vroedmannen binnen en na enige tijd is er ook O2 voor het kind. Weer een hoofd om de hoek: er is een andere auto gevonden. Ik ga aan het hechten en hoop stiekum dat als ik daar me klaar ben de patiente vertrokken is. Dat valt natuurlijk tegen. De machtiging voor transport moet getekend worden door de CEO. Die is er niet en zijn vervanger? Ook op de meeting! “Maar hij is al onderweg”. Ik ga naar huis,kan nu niets meer doen. Telefoon: “De patiente kan het transport niet betalen, komt 400 Birr tekort”. Als dat probleem is opgelost ( wit noodfondsje), vertrekt ze eindelijk meer dan 3,5 uur na binnenkomst. Ze haalt Bahar Dar levend. ’s Middags loop ik weer tegen een patiente met een mola-zwangerschap ( zwangerschapsweefsel dat kwaadaardig zu kunnen worden) aan. Ze heeft de vorige dag erg gebloed en dat is te zien. Met haar erge bloedarmoede is elk medisch handelen, maar ook niets doen riskant. Haar overplaatsen naar Bahar Dar, waar wel bloed is, gaat niet, de auto is nog lang niet terug. Ik geef haar medicamenteus iets in de hoop dat het weefsel daardoor vanzelf afkomt zonder veel bloedverlies. Ze heeft geluk, dat gebeurt gelukkig. Woensdag, al weer een verhaal over bloed. Uit de hand lopende miskraam ( misschien weer een mola?) en weer geen bloed. Hb in de buurt van 3.0 mmol/L en nauwelijks meer een bloeddruk te meten. Geen narcose zonder eerst wat meer bloed. Patiente levert 2 donoren , een buurman en een zus. Liever 3 zegt de anesthetic nurse. En zo ligt Jannie binnen 5 dagen na aankomst op tafel te doneren. Zekerheid voor alles, Julie levert zak 4. Het lijkt in de OK geen mola en het loopt goed af ( vandaag Hb 4,6 mmol/L na 4 zakken). ’s Avonds laat nog een keizersnede voor een in een Health Centre vastgelopen baring. Eerste kind ,blijkt 3,9 kg ( vrouw 1,50), hoe wordt er eigenlijk in een HC geselecteerd ? ,komt er slecht uit en overlijdt later. Ik ben gaar van de drukte, maar donderdag is het niet beter. ’s Middags 2x een SC ( aangezichtsligging, groot kind 3,85 kg ) en weer een vastgelopen baring van buiten. Voor het uitvoeren van de laboratoriumbepalingen van de tweede vinden we de deur van het laboratorium al 20 minuten voor sluitingstijd op slot. Laborant naar huis. Wachten op de laborant van dienst doen we maar niet, stel dat die besluit 20 minuten later te komen vandaag. We gaan geheel blind van start ( HIV-status? o.a.). Kind komt er gelukkig goed uit. Nog even een koffieceremonietje tgv het naderende afscheid van Julie en mij en dan iedereen die wil en kan uitgenodigd in de Wubbit. De opkomst valt tegen, veel vroedmannen/-vrouwen moeten morgen in Bahar Dar een examen doen. Bij slagen salarisopslag van 200 Birr/per maand. We zijn laat in de Wubbit, de keuken heeft alleen nog eisandwich en er is nauwelijks meer injera te krijgen. Al weer telefoon: “een gescheurde baarmoeder”. Haastig naar het ziekenhuis. Eindeloze discussie: wel of niet naar Bahar Dar? Bloeddruk is nog redelijk, er is 1 donor. De uitkomst is simpel: er is geen transport, auto wordt geserviced en de andere chauffeur reageert niet op telefoon. Het wordt de moeilijkste OK die ik hier doe. Bloedverlies valt erg mee totdat het kind eruit is. Een grote tijdelijke lus om de baarmoederhals gelegd doet wonderen. Aan herstel valt niet denken zo groot is de schade: ik moet de baarmoeder verwijderen. Geschat bloedverlies 2 – 2,5 L, 1 zakje terug gekregen. Alles gaat gelukkig goed, wat mij betreft een grande finale van mijn verblijf hier. Vandaag in alle rust naar ons vertrek van morgenochtend kunnen leven. Een heel gezellig ( “ Dr. Rien, I give you permission to have a second beer , you must drink“ , geeft ook goed aan waarom hij zich niet verplicht voelde mij te informeren over de absentie van de vroedvrouwen ) afscheid met de CEO, waar anders dan in de Wubbit. Hopelijk een rustige laatste nacht. We zien jullie over 14 dagen weer terug in Nederland.
-
30 November 2012 - 22:49
Jacqueline:
Beste Rien en Jannie,
Bedankt voor je mooie, indrukwekkende en vaak hartverscheurende verslagen. Ik heb ze met grote belangstelling en bewondering gelezen.
Hartelijke groeten,
Jacqueline -
01 December 2012 - 10:51
Henny En Ila:
Het zit er op. Nu nog even ontspannen van de enorme indrukken en continue dienst. Dan wat cultuur en straks weer een gewone douche.
We hebben met veel belangstelling naar je verhalen uitgekeken. Het wordt zeker nog enige maanden afkicken in ons goedgeorganiseerde landje. Kom gezond weer terug en heb een nog goeie vakantie samen met Jannie.
Groeten
Henny en Ila -
01 December 2012 - 19:33
Ies En Marjan:
Beste Rien,
We horen tzt wel hoe het was.
Je rapportage was duidelijk en herkenbaar.
Ies.
-
02 December 2012 - 00:05
Dita Meijering:
Rien en jannie,
Hopelijk lees je op het laatste moment nog de reacties: we wensen jullie nog twee heel mooie en rustige weken toe. Hier is het vies, nat en koud, dus daar missen jullie niets aan. Groeten, Rob en Dita. -
03 December 2012 - 00:16
Derk Lambers:
Rien en Jannie,
Met grote bewondering maar ook vaak ontsteltenis je verslagen gelezen, Rien. Vaak vraag ik me af of we werkelijk vooruitgang maken in een wereld die dikwijls gekenmerkt wordt door vergaande egoïsme en onverschilligheid. De meesten van ons proberen hun steentje bij te dragen om toch het gevoel te hebben dat we betrokken zijn, echter jouw werk daar in Ethiopië zou ik niet hebben kunnen doen en niet alleen omdat ik geen arts ben. Mijn oprechte dank en ontzag voor al je inspanningen en een paar vooral rustgevende weken gewenst voor jullie samen.
Derk -
03 December 2012 - 00:16
Derk Lambers:
Rien en Jannie,
Met grote bewondering maar ook vaak ontsteltenis je verslagen gelezen, Rien. Vaak vraag ik me af of we werkelijk vooruitgang maken in een wereld die dikwijls gekenmerkt wordt door vergaande egoïsme en onverschilligheid. De meesten van ons proberen hun steentje bij te dragen om toch het gevoel te hebben dat we betrokken zijn, echter jouw werk daar in Ethiopië zou ik niet hebben kunnen doen en niet alleen omdat ik geen arts ben. Mijn oprechte dank en ontzag voor al je inspanningen en een paar vooral rustgevende weken gewenst voor jullie samen.
Derk -
03 December 2012 - 10:19
Frans:
Beste Rien en Jannie,
Indrukekkende verhalen !
Als buitenstaander lijkt daar toch een ander gevoel voor 'verantwoordelijkheid' te bestaan, waar je blijkbaar vaak tegenaan gelopen bent.
Hopenlijk zijn jullie binnenkort weer veilig (iets anaemischer ?) thuis.
Goede feestdagen !
Frans -
03 December 2012 - 10:19
Frans:
Beste Rien en Jannie,
Indrukekkende verhalen !
Als buitenstaander lijkt daar toch een ander gevoel voor 'verantwoordelijkheid' te bestaan, waar je blijkbaar vaak tegenaan gelopen bent.
Hopenlijk zijn jullie binnenkort weer veilig (iets anaemischer ?) thuis.
Goede feestdagen !
Frans -
04 December 2012 - 19:00
Mieneke De Zeeuw:
Hallo Rien,
Je bent er nu wrs al vertrokken maar ik wilde toch graag even reageren op je verslagen tijdens je verblijf daar. Wat ontzettend goed van je dat je de vrouwen in die arme omgeving zo goed en kwaad als de middelen het toelaten kon helpen. En frusterend als je meer wilt doen maar niet kan vanwege de beperkingen. Het deed mij weer erg denken aan de periode dat ik zelf in Afrika gewerkt hebt het is al lang geleden (van 1973-1975) maar als ik dit lees is er nog niet veel veranderd. Wens je nog een fijne vakantie daar met je vrouw en hoop je in ASZ nog eens erover te kunnen spreken.
Erg veel hartelijke groeten,
Van Mieneke de Zeeuw,poli gyn ASZ. -
12 December 2012 - 19:28
Marjon Koman-Ouwerkerk:
Hoi Rien
Van Lisette Hofman kreeg ik deze mail doorgestuurd.
Wauw, dat is werken. Super. Je bent zeker wel versleten.
Wat hebben we het hier dan luxe he. En wat heb je daar een verantwoordelijkheid.
Ik heb je verhalen met belangstelling gelezen en weet dat je nu wel weer thuis bent.
Bij de kerstboom en de luxe stollen. Wat een verschil.
Ik hoop je tegen te komen en van je te horen hoe je die overgang hebt ervaren.
Volgens mij kan je zo verslingerd zijn aan zo'n verblif daar.
Succes ermee en heb het goed!
Groet
Marjon Koman-Ouwerkerk
Reageer op dit reisverslag
Je kunt nu ook Smileys gebruiken. Via de toolbar, toetsenbord of door eerst : te typen en dan een woord bijvoorbeeld :smiley
