Topdrukte

Dinsdag 20 november
Vrijdag 16 November begint fantastisch rustig. Er zijn nog 2 patiënten over aan het eind van de visite. Het is St.Jorisdag en dat is een belangrijke heilige in de Ethiopisch orthodoxe Kerk. De kerkdienst begint om 11.30 uur en schijnt nogal uitbundig te zijn. Met een van de vroedmannen en de anesthetic nurse er naar toe. Het ziet er zwart, of beter wit, vanwege hun kleding, van de mensen. Iedereen zit in de open lucht. Overal schilderingen van St.Joris opgehangen. De dans en zang zijn inderdaad indrukwekkend, evenals de ondersteuning door grote trommels. De toespraak valt niet te volgen, maar is niet echt een preek zoals dat in Nederlandse kerken vaak het geval is. Er wordt soms gelachen door het publiek en ook wel geapplaudiseerd. Na afloop gaat er een optocht met zang en trommels het dorp in. Aan de rand van het terrein waarop de kerk staat, bevinden zich een paar kleine huisjes. Ze lijken op grafhuisjes zoals je die in Zuid-Europa op begraafplaatsen wel ziet. Maar er wonen hier mensen in: soms alleen op de eerste etage, terwijl de doden onder hen begraven zijn. Terug bij het ziekenhuis is er een oploop van veel mensen. Een bus is heuvelaf van de weg geraakt. Het hele ziekenhuisterrein wordt afgesloten om de vele ramptoeristen van het terrein te houden. Drie doden, veel fracturen en bloedingen. In het ziekenhuis is geen gips en geen bloed. Dus iedereen met fracturen en forse bloedingen moet na Bahar Dar, 3,5 uur hobbelen over de weg, onvoorstelbaar pijnlijk. Alleen weke delen trauma’s blijven hier, in totaal 20 mensen opgenomen voor observatie. Dat zal nog wat worden als tzt de weg tussen Debre Markos en Bahar Dar via Mota geasfalteerd is en er echt hard gereden gaat worden. ’s Avonds in de Wubbit aan de enzjera met allerlei vegetarische ( want vrijdag is vastendag : geen dierlijk eiwit) hapjes erop: Bajonett. Niet gek.
Zaterdag en Zondag zijn vreselijk druk. Wegens gebrek aan bloed kunnen we een patiënte met een gescheurde baarmoeder die ’s avonds laat binnenkomt niet opereren , maar moeten we haar overplaatsen naar BD. We geven haar 2 iv-lijnen en 4 Liter extra vocht mee voor onderweg. Ze komt er zowaar levend aan. Een bewusteloze patiënte met talloze zwangerschapsstuipen 12 uur lang na thuisbevalling krijgen we stuipvrij, de talloze meegekomen familieleden mogen helpen haar regelmatig in een andere houding te leggen. Een vrouw met een forse nabloeding na thuisbevalling, geen compatibele donors: ook naar Bahar Dar. Iemand met een lengte van ongeveer 1m 45 heeft thuis geprobeerd haar 2de kind te krijgen. Haar eerste moet wel een erg kleintje zijn geweest, want die kreeg ze er wel uit. Bij binnenkomst val je al om van de stank: kind al een/twee? dagen dood. De ASZ-tang doet wonderen en nu maar hopen dat ze geen fistels gaat ontwikkelen. Heftige nabloeding 4 dagen na thuisbevalling: placentaresten te voelen. Op OK staat de uterus open en met alleen wat lokale verdoving in de baarmoedermond klus geklaard. Zes familieleden willen doneren, niemand compatibel. Ze beloven maandag nog 4 anderen sturen. Zondagavond besluit ik bij een patiënte die haar vijfde kind krijgt tot een SC: ondanks stimulatie al enige uren geen vordering. Dan telefoon: de ziekenhuisauto, terug uit Addis, is in het dorp gesignaleerd. Nog maar even wachten dan op de meegebrachte spullen. Na een half uur de chauffeur zelf toch maar even gebeld. Geen antwoord. Uiteindelijk mannetje naar zijn huis gestuurd. De oogst valt tegen, maar er zijn wel niet lekkende O2-cylinders, dus we kunnen eindeloos algemene anesthesie geven voorlopig. Inmiddels hoeft de SC niet meer: patiente is opeens bevallen. Iedereen blij, eindelijk lijkt alles aan kant. Toch niet. Een zwangere wordt stuipend uit een ambulance gehaald. Zwangerschapsduur ongeveer 30 weken. Blijft een paar uur bewusteloos na behandeling. De enige echte remedie zal afbreken van de zwangerschap zijn. Echtgenoot is akkoord in principe. Als zij zelf weer aanspreekbaar is , wil ze niet. Heel begrijpelijk, heeft misschien tijd nodig. Zondagavond loop ik tegen een klassieke Afrikaanse ziekenhuissituatie aan. De koelkast met o.a. het poliovaccin voor de pasgeborenen doet het niet. Niemand is het opgevallen. Ik kijk nog eens goed: de stekker zit niet in het stopcontact! Ik had pas 2 nieuwe stekkers gekocht voor het echoapparaat en de koelkast, want die zaten gewoon met bloot koperdraad in de stopcontacten. De stekkers bleken niet goed te passen, maar met een verloopstukje, ook te koop, probleem opgelost. Die verloopstukjes zijn erg gewild, want die heb je vaak nodig om elektrische apparatuur op het stopcontact aan te kunnen sluiten. Verloopstukje koelkast is dus even “geleend”. Door wie? De hoofdvroedman hoeft niet lang na te denken, maar gaat direct naar de kamer van de schoonmakers. Jawel, daar staat een kookplaatje, overigens koud te wezen, en ja daar is het verloopstukje. Zelfs nog te beroerd om na gebruik terug te brengen. “Schoonmakers hebben geen medical training gehad, dus die overzien de gevolgen niet”. Dat zal wel, maar ik laat weten dat ik de CEO zal inlichten, misschien helpt het herhaling te voorkomen. Maandagochtend blijken de inmiddels opgetrommelde beoogde 4 donoren voor de andere vrouw blijken ook niet compatibel en ook Julie niet. Ze heeft een Hb van 2 mmol/L ongeveer en een pols van 140. Ik begin het lab. nu toch wel te wantrouwen, maar er zit niets anders op: overplaatsen naar Bahar Dar. Het wordt tijd dat we hier toch een minibloedbank krijgen, voor het ongeluk was er vrijdag ook geen bloed beschikbaar.