Altijd maar weer dat tekort aan bloed

Zaterdag 10 November
Eindelijk weer even een moment voor bezinning. Het was me de week wel. Na de intra-operatieve sterfte van Maandag ( heel hartelijk dank voor alle aardige en meelevende reacties ) deed ik dinsdagavond een SC bij een vastgelopen baring bij een vijfde kind. Dit soort bevalling durft een beetje stoere Ethiopische meestal best thuis aan olv vriendinnen en vrouwelijke familieleden, mits de voorgaande goed gegaan zijn. Zij niet. Heel bewust was ze naar het ziekenhuis gekomen. Voor de SC: “En wilt u me svp ook steriliseren?” Ze was me voor. Mooi zo’n zelfbewuste vrouw te zien. Ik was net thuis om 8.00 pm of al weer werk aan de winkel. “Vrouw in shock binnen gekomen, bloedend van miskraam”. Dat bleek toch even anders. Wij hadden bij haar begin oktober een zwangerschap afgebroken. Het verloren weefsel zag er wat druiventros-achtig uit: “mola-zwangerschap?”.(Als dat werkelijk aan de orde is, moet zo’n patiente gevolgd worden, is zwangerschap gedurende lange tijd niet toegestaan , omdat dit type weefsel zich kanker-achtig kan gaan gedragen). Op de echo leek de baarmoeder leeg toen, maar ik had haar voor over 2 weken terug besteld voor follow-up. PA-diagnose heb je hier niet en nabehandeling van een mola-zwangerschap kan heel misschien alleen in Addis. Tja, als je eigenlijk niets te bieden hebt, waarom dan toch terug besteld? Nou ja misschien heeft ze familie in Addis en als dat niet zo is, wil ze heel misschien toch wel haar baarmoeder kwijt om het probleem ( erg onafrikaans maar wel) rigoreus op te lossen zoals men in Bahar Dar dan wel doet. Dit medisch probleem valt zo’n weinig ontwikkelde vrouw zonder kinderen , met allerlei culturele taboe’s in het spel, eigenlijk niet uit te leggen. Haar logische reactie: struisvogelen. Gelukkig komt ze met een hele groep familie en vrienden. Zo’n situatie vraagt om voorzichtig curetteren, terwijl je voorbereid moet zijn op heftig bloeden. Door het vele bloedverlies is ze slecht operabel, al geeft het lab ook nu weer aan, net als maandag, dat het wel meevalt. Daar tuinen we dus niet meer in. Eerst 1 L bloed van de familie en vrienden en dan pas aan de gang. Dat duurt maar en duurt maar , uiteindelijk : 2 donoren geschikt. Maar beiden vinden het , nadat een half zakje bij hen afgenomen is, wel genoeg en eisen dat de tapnaald uit hun arm gehaald wordt. Oogst dus 0,5L. Ondertussen bloedt patiente gewoon door, gelukkig niet al te hard meer. De laborant van dienst wordt woedend van het gezeur van de donoren en loopt weg. Het is inmiddels middernacht geworden. Ik houd voet bij stuk: 1L en geen druppel minder. Uiteindelijk laten de 2 halverwege uitgestapte donoren zich overhalen, laborant komt weer terug en we vinden zelfs nog een derde. Als we aan de ingreep beginnen is de OK-assistente op eens ziek geworden: galsteenaanval. In het holst van de nacht wordt haar collega gebeld ( wat een zegen die telefoon!), die on-Afrikaans snel op het toneel verschijnt. Om half vier stap ik mijn bed in na de zuigcurettage die gelukkig goed verloopt. Zo’n 6 uur bezig geweest hoofdzakelijk met het regelen van bloed. Het is niet moeilijk te raden hoe het zou zijn gegaan, als ik om 10 pm naar bed was gegaan met de mededeling: “roep me maar voor de ingreep als er bloed is”. Het Hb de volgende dag is omgerekend 5,2 mmol/L. Baarmoeder op de Echo lijkt leeg. Ben benieuwd of ze nu wel op komt draven over 2 weken.
Gisterochtend in alle vroegte” een gescheurde baarmoeder”.Twee dagen thuis bezig geweest. “Geen hartslag van het kind meer”. Bij onderzoek vreemd dwars vervormde buik. Patiente is nog in goede conditie. Binnen 1 uur het mes erin: record ( en dat terwijl iedereen nog in bed lag). Bij open buik: geen bloed. Dus geen gescheurde baarmoeder. Dan maar een SC op een dood kind. Dat gaat nog niet zo gemakkelijk wegens de dwarsligging. Uiteindelijk kind geboren, afgenaveld. Begint het tekenen van leven te vertonen! Ik had inderhaast vergeten met de echo te controleren of er echt geen hartslag meer was. ’S Middags vergadering met de CEO over het eeuwige gebrek aan bloed. Er blijkt in Mota een Red Cross Society te bestaan en de leden daarvan zouden op papier vast wel donor willen worden. Naast familie rekenen op het ziekenhuispersoneel als back-up is te kleinschalig. Hij zegt toe vrijwilligers onder het personeel op kosten van het ziekenhuis te testen ( HIV,Syphilis en Hepatitis-B), maar of ik fondsen heb voor de leden van de RC Society. Wat kost dat dan per vrijwilliger? 12 Birr ( 1 US = 17 Birr). Hoeveel verwacht u? Misschien 50, hij weet het niet. Moet je voorstellen als dat werkelijk zo zou zijn heb je voor 600 Birr , nog geen 30 Euro, een heel papieren donorenbestand. Ik zeg hem het geld toe. Aan het eind van de middag hangt de oproep aan het personeel om zich op te geven als donor aan het prikbord. Ben benieuwd, enthousiasme zal wel tegenvallen. Volgende week contact zoeken met de RC Society. Ik denk de week in stijl te besluiten in de Wubbit. Pilsje en me maar weer eens aan de enzjera gewaagd: bajonett gegeten ( Enzjera met allerlei verschillende bijgerechtjes erop). Gaat wel (en ook mijn tr.digestivus kwam niet er niet tegen in opstand). Maar de werkelijke afsluiting toch weer ’s avonds op de OK: eerste kind, 3 dagen thuis geprobeerd, misschien al fistel ontwikkeld. Zullen we later wel merken. Voorlopig heeft ze het overleefd en dat is de hoofdzaak. Zat ik hier langer dan ging ik echt werk maken van een “waiting mothers” onderkomen. Waarom is dat er eigenlijk nog niet?